Last van jicht? Eet en beweeg je beter

28-01-2017

Deze week in de Volkskrant: Hoe je je ‘beter kunt eten’ bij jicht.

Door: Ellen de Visser 28 januari 2017, 02:00

Het werd ooit ‘de ziekte der koningen’ genoemd, omdat vooral rijke, weldoorvoede mannen er last van hadden, maar inmiddels is de aandoening een volksziekte geworden: jicht treft jaarlijks enkele honderdduizenden volwassenen. Opvallend vaak in hun grote teen, waar het gewricht dan opeens pijnlijk ontstoken raakt.

De meeste artsen schrijven alleen medicijnen voor en dat is jammer, zegt Dirkjan van Schaardenburg, hoogleraar reumatologie in het AMC, want met extra voedingsadviezen kunnen nog betere resultaten worden bereikt. Jicht is een van de welvaartsziektes waarbij patiënten zichzelf ‘beter kunnen eten’, legt hij uit. ‘Maar het is makkelijker voor een arts om een recept uit te schrijven dan om patiënten te stimuleren een andere leefstijl aan te nemen.

Oorzaak van jicht is een overmaat aan urinezuur in het lichaam, die leidt tot de neerslag van kristallen. Gevolg: ontstekingen, vooral in de gewrichten naast de slijmbeurzen. Urinezuur is een afvalproduct van purines, de bouwstenen van dna. Een ophoping ontstaat als mensen te weinig uitplassen (bijvoorbeeld door het gebruik van medicijnen), óf als ze te veel binnenkrijgen. Want purines zitten ook in voeding en in drank. Daar ligt dus een mogelijke oplossing. Lang niet iedereen met veel urinezuur in het bloed krijgt jicht, maar omgekeerd geldt: een laag gehalte aan urinezuur verkleint de kans op de aandoening.

De Europese beroepsvereniging van reumatologen bestudeerde alle studies over een verband tussen leefstijl en jicht en publiceerde een paar jaar geleden een reeks aanbevelingen. Minder bier drinken bijvoorbeeld: mensen die dagelijks een pint drinken hebben 50 procent meer kans op een jichtaanval, zo blijkt uit Amerikaans onderzoek, gepubliceerd in The Lancet. Bier bevat veel purines door het gist dat wordt gebruikt. Maar ook purinerijk voedsel, zoals vlees, vis, schaal- en schelpdieren, vormt een risico. Vitamine C daarentegen beschermt, net als koffie en magere melkproducten: die bevorderen de uitscheiding van urinezuur.

Er is nóg een oplossing, maar die vergt meer inzet dan op de purines letten en het bier laten staan. Bij jicht is sprake van een ontregelde stofwisseling, veroorzaakt door een hoge inname van geraffineerde koolhydraten (suiker, wit meel), dierlijke producten, zout en alcohol, gecombineerd met weinig lichaamsbeweging. Dit leidt tot een lagere gevoeligheid voor insuline (het hormoon dat de glucosehuishouding in ons bloed regelt) en tot een stijging van de hoeveelheid urinezuur in het lichaam. Na verloop van tijd ontstaat dan bij patiënten het metabool syndroom, dat wordt gekenmerkt door overgewicht, een hoge bloeddruk, een verstoorde vethuishouding en resistentie tegen insuline. ‘Een ideale basis voor welvaartziektes als jicht’, aldus Van Schaardenburg.

Meer bewegen helpt, zegt hij, in combinatie met een ander voedingspatroon: volkoren koolhydraten, groente en fruit, weinig dierlijke producten. Studies laten zien dat overgewicht het risico op jicht verhoogt en dat gewichtsverlies de hoeveelheid urinezuur in het bloed én het aantal jichtaanvallen laat dalen.

Van Schaardenburg heeft al een aantal patiënten van hun jichtaanvallen af gekregen door ze een andere leefstijl aan te bevelen. Vorige week nog zag hij een man op zijn spreekuur die de hoeveelheid urinezuur in zijn lichaam van zeer hoog naar normaal had ‘gegeten’ met onbewerkte, overwegend plantaardige voeding. Hij was 5 kilo afgevallen en kon met zijn medicijnen stoppen. Dankbaar werk, noemt Van Schaardenburg dat. Er zijn ontstekingsremmers, vertelt hij, waarmee een jichtaanval de kop kan worden ingedrukt, en medicijnen waarmee de overmaat aan urinezuur kan worden verwijderd maar die pillen nemen de oorzaak niet weg.

Jicht is vaak een voorbode, zegt hij, van andere ziektes die door het metabool syndroom worden veroorzaakt, hart- en vaatziekten voorop. Een ontstoken teengewricht als waarschuwing: ‘Een aanval doet pijn, en jaagt mensen schrik aan. Dat is een goed moment om ze voor te lichten.’

Bron: http://www.volkskrant.nl/wetenschap/last-van-jicht-eet-en-beweeg-je-beter~a4453754/